Hollanders op zakelijk avontuur in Kazachstan
Tuinbouwers zoeken Russische grens op | Financieel | Telegraaf.nlTuinbouwers zoeken Russische grens op
ASTANA - Kazachstan heeft afgelopen week kosten noch moeite gespaard om zichzelf neer te zetten als een vooruitstrevend land met Rusland en China als enorme afzetmarkten. Nederlandse ondernemers die in het gigantische land actief zijn, beamen dat vooral de olie- en gassector en de tuinbouw aantrekkelijke kansen bieden. Van belang is wel dat de hardere aanpak van de regering tegen bureaucratie en corruptie effect gaat sorteren.
Kazachstan wil zijn economie moderniseren en staat aan de vooravond van een grootschalige privatiseringsslag. In verband hiermee werd donderdag de oprichting van een aandelenbeurs in hoofdstad Astana aangekondigd. Topmensen uit het bedrijfsleven en de regering probeerden buitenlandse investeerders de afgelopen dagen ook duidelijk te maken dat het land veel meer te bieden heeft dan olie. Toch liggen hier volgens Henk Nieboer, die Nederlanders in voorgaande jaren heeft geholpen bij het opzetten van een onderneming, nog altijd aantrekkelijke kansen. En dan niet alleen voor Shell, één van de grootste investeerders van het land. Maar ook voor toeleveranciers en dienstverleners.
Goede band met Rusland
De lage grond- en energieprijzen en de nabijheid van Rusland en China lokken ook veel Nederlandse tuinbouwbedrijven naar het land. Nieboer wijst ook op de in 2014 door Rusland ingestelde boycot op landbouwproducten uit de Europese Unie. „Vanuit Nederland groente en fruit exporteren naar Rusland is moeilijk. Daarentegen is Kazachstan als lid van de Euraziatische Economische Zone vrijgesteld voor Russische importheffingen. Nederlandse bedrijven springen hierop in.”
Vooral innovatieve Nederlandse bedrijven zijn op dit vlak succesvol. Zo meldt directeur/oprichter Dirk Aleven van Foodventures: „Voorheen werd niets gedaan met het gas dat bij de olieproductie afgefakkeld werd. Als één van de eersten gebruiken wij dit nu als grondstof om de kassen van elektriciteit en warmte te voorzien. Daardoor is het mogelijk tegen een heel aantrekkelijke kostprijs voor zowel Rusland als de lokale markt te produceren.”
In de logistieke sector liggen volgens Nieboer ook kansen. „China ontwikkelt in Centraal-Azië een zijderoute, waarbij enorm wordt geïnvesteerd in een betere infrastructuur. Onlangs startte de eerste containerlijndienst op het spoor tussen Amsterdam en China.”
Duurzame energie
Kazachstan staat ook open voor investeringen in duurzame energie, vanuit zijn streven om zijn afhankelijkheid van olie en gas te verminderen. Elvis Roberts, dat met zijn bedrijf onder meer apparatuur levert voor de opwekking van duurzame energie: „Er liggen kansen voor windturbines, omdat het er altijd en veel waait. Maar ook voor zonnepanelen, omdat de hiervoor benodigde siliconen goedkoop te maken zijn. En de technologie is inmiddels zo ontwikkeld, dat zonne-energie ook uit licht kan worden opgewekt.”
Roberts betwijfelt wel of de ambities waargemaakt kunnen worden. „Buitenlandse bedrijven zijn voorzichtig om minstens tien jaar in een project te investeren, aangezien ze een groot valutarisico lopen. Zo halveerde de Kazachse tenge een groot valutarisico lopen Zo halveer dede Kazachse tenge in de afgelopen drie jaar. Bij het afsluiten van het contract zou de koers ten opzichte van de euro of dollar moeten worden gefixeerd. Hier is staatsenergiebedrijf Kegoc echter niet toe bereid. De overheid zou daarom moeten ingrijpen.”
Andere manier van zakendoen
Nieboer benadrukt dat het zakendoen in Kazachstan nogal verschilt van dat in Nederland. „Kazakken hebben een letterlijke opvatting van de wet, terwijl in ons land meer in de geest van de wet wordt gehandeld. Het beroep doen op de redelijkheid is in Kazachstan nagenoeg onmogelijk. Voorts moet je heel goed opletten met wie je in zee gaat. Sommigen gaan heel opportunistisch voor het snelle geld. Let er dan ook op dat de partner een bewezen trackrecord heeft. De ambassade en andere Nederlandse ondernemers kunnen hierbij helpen.”
Aleven voegt hieraan toe. „Je hebt te maken met heel veel regels. Ook het vinden van een goede partner kost veel tijd. Er zijn nog volop ondernemers van de oude Sovjetstijl die er andere normen en waarden op nahouden. Gelukkig is er wel een groeiende groep hoog opgeleide jongeren die transparantie hoog in het vaandel hebben staan.”
Gert Dam, eigenaar van MSI Kazakhstan dat apparatuur aan de olie- en gassector levert, laat weten nooit met corruptie te maken hebben gehad. „Wij hanteren een zerotolerancebeleid, enerzijds uit persoonlijke overtuiging. Maar ook omdat wij leverancier zijn van General Electric, die dit eist. De mensen die ik om mij heen heb verzameld, kan ik ook volledig vertrouwen.”
Regeringsmaatregelen
De regering van Kazachstan is zich ervan bewust dat corruptie en bureaucratie moeten worden aangepakt. De maatregelen die de afgelopen jaren zijn doorgevoerd, hebben beperkt effect gehad. De meest recente biedt center beperk De meest recente biedt wel hoop. Deze bestaat eruit dat een joint venture die bij de oprichting contractueel laat vastleggen zich aan de wet te zullen houden en dat ook daadwerkelijk doet, extra voordelen tegemoet kan zien.
